Otomatik Vites ve Yarı Otomatik Vites Farkları

Günümüzde otomobillerin çoğu artık otomatik vitesli olarak üretilir. Sürücüler sadece vites koluna bakıp kullandıkları aracın otomatik vites mi yoksa manuel mi olduğunu kolayca anlayabilir.

Otomatik vitesli araçlar da kendi içlerinde tam otomatik ve yarı otomatik vitesli olacak şekilde ikiye ayrılırlar. Bu yazımızda sizlere yarı otomatik vites ile otomatik vites arasındaki farklardan bahsedeceğiz.

Otomatik Vites ile Yarı Otomatik Vites Arasındaki Fark Nasıl Anlaşılır?

Sürücüler ilk bakışta otomatik vites ile yarı otomatik vites arasındaki farkı anlamayabilirler. Ancak ikisi arasında ciddi farklılıklar vardır. Örnek verecek olursak yarı otomatik vitesli araçlarda şanzımanla manuel şanzıman aynı olur. Tam otomatik vitesli araçlarda ise debriyaj bulunmaz.

Vitesi her değiştirdiğinizde tekerleklere iletilen gücü de değiştirmiş olursunuz. Vites kutusu yarı otomatik araçlarda manuel araçlardaki gibidir. Her iki araç tipinde aynı baskı balata sistemi bulunur.

Tam otomatik ve yarı otomatik farklarını kısaca şu şekilde açıklayabiliriz;

Vites geçişleri

Tam otomatik araçlarda tork konvantörü vardır. Bu tip araçlarda debriyaj yerine tork konvantörü olduğu için vites geçişleri hissedilmemektedir. Tork konvantörü ile çalışan tam otomatik araçlarda ayağınızı frenden çektiğinizde araç gitmeye başlar.

Yarı otomatik araçlar tek kavramalı olarak çalıştıkları için vites geçişleri çok net hissedilir. Debriyaja basma işlemini sürücü yaptığı için kalkışta ve ikinci viteste geçişler kuvvetli hissedilir. Özellikle trafiğin yoğun olduğu şehir içi gibi yollarda dur kalk sırasında vites geçişleri hissedilir.

Yokuşlarda geri kayma

Tam otomatik araçlarda araç yokuşlarda geri kaymaz. Yarı otomatik araçlarda ise kalkış desteği bulunmuyorsa araç geri kayma tehlikesiyle karşı karşıya kalabilir. Bu da sürücü için oldukça sıkıntılı bir durumdur. Hill Holder (yokuş kalkış desteği) olan yarı otomatik araçlar ise dik yokuşlarda bile geri kaymadan sabit durabilirler.

Yakıt tüketimi

Yarı otomatik vitesi olan araçlar tam otomatik vitesli araçlara oranla çok daha az yakıt tüketmektedirler. Bu bakımdan daha ekonomiktirler.

Kullanım rahatlığı

Yarı otomatik vitesli araçları isterseniz manuel olarak kullanabilirsiniz. Eğer isterseniz vitesi kontrol edebilirsiniz. Ancak kullanım rahatlığı açısından otomatik vitesli araçlar daha çok tercih edilmektedirler ve daha avantajlıdırlar.

Yarı Otomatik Vites Harfleri

Yarı otomatik vitesli araçlarda ileri ve geri vitesi gösteren bir takım işaretler vardır. Bu işaretler ve anlamları şu şekildedir;

• R: Geri vites (Reverse)
• P: Park
• N: Boş (Null)
• D: Sürüş (Drive)
• M: Manuel

Park halindeki aracı sürüş haline getirmek için vitesi P’den D’ye almak gereklidir. Araç manuelde iken M’deki vitesin ileri ve geri hareketleri vites değiştirilerek yapılabilir. Vites M’de olsa bil devir düşüşünde ya da yüksekliğinde otomatik vites değiştirilebilir.

Tam Otomatik Vites Harfleri

• P: Park etmek anlamına gelir. P harfi seçili iken aracın vitesini kilitlemiş olursunuz, böylece araç kaymaz. Aracı park edeceğiniz zaman vitesi P’ye almanız gerekir.
• R: Aracın geri gitmesi gerekiyorsa R’ye basabilirsiniz. Otomatik vitesli araçların çoğu ileri ve geri viteslerde gaz pedalına basmanıza gerek kalmadan aracın yavaşça hareket etmesini sağlayacak şekilde dizayn edilirler.
• N: Aracı boşa almak istediğinizde bu tuşa basabilirsiniz. Eğer aracınız kara ya da çamura saplandıysa ve bu haldeyken aracın itilmesi gerekirse N’ye basarak aracı boşa alırsınız. Böylece lastikler serbestçe dönebilir.
• S: Vites değiştirme devir aralığını çoğaltarak daha hızlı geçiş yapmayı sağlar. S’ye bastığınızda araç daha çok yakıt tüketir. Daha çok geçit ve rampa gibi yerlerde avantajlıdır.
• D: Bu tuşa basarak ileri vitesleri devreye sokabilirsiniz. D 1 2 3 rakamları, araçta vites tercihlerinin olduğunu ifade ederler. Gaza basmanızla birlikte tekerleklere giden güç artar ve motorun devri istenen seviyeye gelince vites değişir.
• L: Bazı otomatik vitesli araçlarda L harfi de bulunabilir. 1 ya da 2. vites (düşük – low) anlamına gelen L harfine bastığınızda araç düşük viteste olduğu için daha az yakıt harcar ve motor gücü düşük olur. Bu özellik daha çok yokuş aşağı inişlerde kolaylık sağlar.

Sonuç olarak otomatik vites ile yarı otomatik vites arasındaki en önemli fark kullanım kolaylığı olarak göze çarpar. Şehir içindeki trafikte araç kullananlar dur kalk sorununu çok fazla yaşadıkları için otomatik vitesli araçlar ile daha rahat ederler. Ayrıca yokuşlarda kayma korkusu yaşamadan araç kullanabilirler. Yokuşlarda sorun yaşamak istemeyen ve yarı otomatik vitesli araç almak isteyen sürücüler mutlaka kalkış desteği olan modellere bakmalıdırlar.